Communities in AMUR
Select a community to browse its collections.
Recent Submissions
Metaanaliza kontekstu konstrukcji teorii B. F. Skinnera, E. Fromma i C. Rogersa wobec konfliktu o wolność woli
(2025) Wiatrowska, Agnieszka; Pankalla, Andrzej. Promotor
Celem pracy jest krytyczna, pogłębiona analiza kontekstu odkrycia teorii Burrhusa Fredericka Skinnera, Ericha Fromma i Carla Rogersa. Badany jest związek między reprezentowanym przez psychologów typem determinizmu a redukcjonizmem istniejącym w ich teoriach. Rozpatrywany jest wpływ czynników historycznych, społeczno-kulturowych i psychologicznych, w tym ukrytych przedzałożeń, na kształtowanie się preferowanej przez badaczy idei woli. W ramach metaanalizy kontekstu konstrukcji teorii Skinnera, Fromma i Rogersa rekonstruowany jest proces ewolucji kategorii woli w psychologii amerykańskiej. Wskazane są możliwe przyczyny istniejącego w niej redukcjonizmu. Rozprawa stanowi podstawę do badań w temacie kontekstu konstrukcji teorii psychologicznych i krytycznego podejścia do założeń ich twórców.
The purpose of this paper is a critical, in-depth analysis of the context of discovery of theories by Burrhus Frederick Skinner, Erich Fromm and Carl Rogers. The dissertation examines the relationship between the type of determinism represented by psychologists and the reductionism that exists in their theories. It considers the influence of historical, socio-cultural and psychological factors, including implicit assumptions, on the formation of the researchers' preferred idea of will. Within the framework of a meta-analysis of the context of Skinner's, Fromm's and Rogers' theory construction, the process of evolution of the category of will in American psychology is reconstructed, and the possible reasons for the reductionism existing in it are indicated. The dissertation provides a basis for consideration in the context of construction of psychological theories and a critical approach to the assumptions of their creators.
Niemcy wobec zbrojnych konfliktów regionalnych w Europie w latach 1991-2022
(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2025) Koszel, Bogdan; Barabasz, Adam
Autorzy dokonali analizy podejmowanych przez Niemcy działań dyplomatycznych mających na celu rozwiązanie konfliktów regionalnych w Naddniestrzu, Czeczenii, republikach postjugosłowiańskich, Kosowie, Gruzji i Ukrainie. Brak większej skuteczności Niemiec w akcjach dyplomatycznej za pomocą soft power, wynikającej z ograniczeń konstytucyjnych, zmusił rządy w Berlinie do stopniowego włączania się do misji wojskowych. Rygorystycznie podejmowane działania mediacyjne za pomocą instrumentów ONZ, OBWE i Unii Europejskiej, bliskiej współpracy z Francją doprowadziły do „zamrożenia” konfliktów w Naddniestrzu i Gruzji. Przywrócenie pokoju w Bośni-Hercegowinie i Kosowie zawdzięczać należało akcji wojskowej NATO. Na wpływ niewielkiej skuteczności Niemiec w konflikcie w Czeczenii, Naddniestrzu, Gruzji i przede wszystkim na Ukrainie miało uwzględnienia przede wszystkim interesów rosyjskich.
The authors analyzed Germany's diplomatic efforts to resolve regional conflicts in Transnistria, Chechnya, the post-Yugoslav republics, Kosovo, Georgia and Ukraine. Germany's lack of greater effectiveness in diplomatic actions through soft power, due to constitutional constraints, has forced governments in Berlin to gradually join military missions. Rigorous mediation efforts through UN, OSCE and European Union instruments, working closely with France, led to the „freezing“ of conflicts in Transnistria and Georgia. The restoration of peace in Bosnia-Herzegovina and Kosovo was due to NATO military action. The influence of Germany's low effectiveness in the conflict in Chechnya, Transnistria, Georgia and, above all, Ukraine was influenced by the consideration of Russian interests in the first place.
Distribution spread of building ceramics of Lower Moesian Legions and auxiliary troops
(Uniwersytet Warszawski, 2024) Duch, Michał
This paper compiles information on the sites where stamped bricks and tiles of the Lower Moesian army (legions, cohorts, alae and classis) have been discovered. The analysis is also concerned with the locations of artefacts associated with the army in military (castra), semi-military (canabae and nearby vici) as well as civilian (towns, villae rusticae) contexts.1 The author also reviews existing publications on the subject, as well as provides maps of distribution networks. According to the author, there is no convincing evidence of the supply of military building ceramics in Lower Mesa for civilian use. It should be noted, however, there is no shortage of them at semi-military sites in canabae and vici near military strongholds. Coming across bricks and tiles of a specifi c military unit in a particular location does not immediately mean that the manufacturer of these artifacts was stationed there. The material may have been transported to specifi c military facilities. Based on the maps included in the article, we can see the productive activity as well as the military activity of the lower moesian army during the Principate period. It was not the purpose of this text to present a detailed analysis of the
logistics of military building ceramics in Lower Moesia because it is a very complex process, requiring further, separate very in-depth studies.
Affective valence in posts on X (formerly Twitter) and evaluation of a politician’s image
(SAGE, 2025) Obrębska, Monika; Konat, Barbara; Gajewska, Ewelina; Dembska, Nadia
The aim of this study was to examine whether the use of affective language by politicians impacts the social evaluation of their image, as measured by the semantic differential method developed by Cwalina et al. In the study, Polish participants (N = 958) evaluated the profiles of three well-known Polish politicians from different parties: Bosak (right-wing), Trzaskowski (center), and Biedroń (left-wing). Participants made evaluations before and after reading hateful, kind or neutral tweets about refugees from Ukraine. We controlled for participants’ political views and demographic variables. The results confirmed changes in evaluations of the image of politicians depending on the language they used. The ‘positivity bias’ identified in the study provides encouragement to use kindness speech in public discourse, showing that this type of communication can improve a politician's ratings.
Kontrola systemów automatycznego decydowania stosowanych w postępowaniu administracyjnym
(2025) Gontarz, Igor; Piątek, Wojciech. Promotor
Rozprawa dotyczy postępowań administracyjnych z wykorzystaniem zautomatyzowanych systemów podejmowania decyzji. Podjęto w niej próbę odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób można kontrolować takie systemy, aby zapewnić gwarancje przysługujące jednostce. W oparciu o prawo krajowe i unijne, autor proponuje modele kontroli sprawowanej przez różne podmioty, takie jak sądy, organy odwoławcze, Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych oraz organ nadzoru rynkowego w rozumieniu Aktu o sztucznej inteligencji. Każdy z tych modeli oceniany jest pod kątem zdolności do ochrony wartości leżących u podstaw procedury administracyjnej. W rozprawie poddano analizie przykłady z krajowego i zagranicznego porządku prawnego, wskazując na zagrożenia związane z ograniczeniem czynnika ludzkiego oraz na przepisy, które mogą wymagać modyfikacji. Główną tezą pracy jest konieczność wprowadzenia kontroli jeszcze przed zastosowaniem systemu w działaniach administracyjnych. Rozważania prowadzą do wniosku, że kontrola sądowa i instancyjna powinna być uzupełniona o mechanizmy prawne oceniające cały system, a nie tylko pojedyncze sprawy. Ponadto, gwarancje indywidualne w postępowaniu administracyjnym powinny zostać wzmocnione przez gwarancje zbiorowe, chroniące społeczeństwo jako całość.
The dissertation explores administrative proceedings involving automated decision-making systems. It examines how such automation can be controlled to uphold individual guarantees. Based on national and EU law, the author proposes control models exercised by courts, appeal bodies, the President of the Personal Data Protection Office, and a market surveillance authority under the AI Act. Each model is assessed for its ability to safeguard values central to administrative procedures. The analysis draws on domestic and foreign cases to identify risks of limiting human involvement and suggests procedural rules that may require adaptation. The central thesis emphasizes the need for prior control before implementing automated systems. The considerations lead to the conclusion that judicial and instance review should be supplemented by legal mechanisms assessing entire systems, not just individual cases. Furthermore, individual rights in administrative proceedings should be supported by collective guarantees to protect society as a whole.
The Importance of Place in Contemporary Terrorist Attacks – Conclusions for Designing an Institutional Response
(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2024) Stelmach, Jarosław
The purpose of the research, the results of which are included in this publication, was to develop general conclusions regarding the conduct of counterterrorism operations in the context of the place of a terrorist attack. Thus, the identified subject and purpose of the research determined its categorization as applied and embedded in the discipline of security sciences. Corresponding with the purpose of the research process is the research question – what recommendations and conclusions related to the place of a terrorist attacks can be crucial for designing an institutional response? The author assumed in the research hypothesis the possibility of deriving such valuable conclusions that can contribute to strengthening the qualitative response to contemporary terrorist attacks. The research described in the text was based on scientific methods in the form of literature analysis and criticism, document analysis, comparative analysis, cross-sectional synthesis and multiple immersion case studies. The research results obtained became the basis for the development of key conclusions that should be taken into account in the preparation of solutions for institutional response to contemporary terrorist attacks.
Celem badań, których wyniki zawarto w niniejszym artykule, było wypracowanie ogólnych wniosków dotyczących prowadzenia działań antyterrorystycznych w kontekście miejsca ataku terrorystycznego. Tym samym identyfikowany przedmiot i cel badań przesądził o ich kategoryzacji jako stosowanych i osadzonych w dyscyplinie nauk o bezpieczeństwie. Z celem procesu badawczego koresponduje pytanie badawcze – jakie rekomendacje i wnioski związane z miejscem ataku terrorystycznego mogą być kluczowe dla projektowania reakcji instytucjonalnej? Autor założył w hipotezie badawczej możliwość wyprowadzenia takich wniosków, które mogą przyczynić się do wzmocnienia jakościowej reakcji na współczesne ataki terrorystyczne. Opisane w tekście badania zostały oparte na metodach naukowych w postaci krytycznej analizy literatury, analizy dokumentów, analizy porównawczej, syntezy przekrojowej oraz wielokrotnych immersyjnych studiów przypadku. Uzyskane wyniki badań stały się podstawą do opracowania kluczowych wniosków, które powinny zostać uwzględnione w przygotowywaniu rozwiązań w zakresie instytucjonalnego reagowania na współczesne ataki terrorystyczne.
Reception of the Declarations of the Third Basket of the Helsinki Final Act in the Context of International Cooperation between Poland and Kazakhstan (1992–2022)
(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2024) Jach, Anna; Kaznowski, Mieszko
In the third decade of the 21st century, the policy orientations of many countries are increas ingly shaped by human and civil rights issues. Regardless of geographical location, the reception of civil rights poses significant challenges, including security implications arising from each country’s internal sovereignty. This premise applies to two countries under analysis – Poland and Kazakhstan – which have shared a special bond despite their geographical and cultural
differences since the 20th century. This bond is evidenced by their deepening economic, politi cal and especially human rights cooperation. This study focuses on the third basket of the CSCE Final Act as a starting point, exploring Polish-Kazakh cooperation in people-to-people contacts, information exchange, cultural cooperation, and education from 1991 to 2022. By analyzing the Helsinki provisions on human rights protection, the narrative illustrates the practical dimensions of interstate cooperation between Poland and Kazakhstan. The authors constructed a matrix of examples of this cooperation, demonstrating both countries’ commitment to fostering close relations and trust, which are crucial in confronting the challenges of the modern world.
W trzeciej dekadzie XXI wieku wektory polityki wielu państw wyznaczają kwestie praw człowieka i obywatela. Bez względu na szerokość geograficzną danych państw, problem recepcji praw obywatelskich stanowi nie lada wyzwanie, także pod względem bezpieczeństwa, wynikającego z suwerenności wewnętrznej każdego z nich. Przesłanka ta odnosi się również do dwu, poddanych analizie recepcji przykładów państw – Polski i Kazachstanu, które, choć odległe od siebie nie tylko pod względem geograficznym, lecz także kulturowym, łączy właśnie od XX wieku więź szczególna. Znajduje to potwierdzenie w rozwijanych i ulegających intensyfikacji wzajemnych stosunkach zarówno na polu współpracy ekonomicznej czy politycznej, ale nade wszystko w obszarze ochrony praw człowieka. Temu zagadnieniu poświęcone jest niniejsze studium, przy czym punktem wyjścia są dezyderaty III Koszyka Aktu Końcowego KBWE. Na bazie analizy postanowień helsińskich w obszarze ochrony praw człowieka zbudowana została narracja dotycząca współpracy polsko-kazachskiej na poziomach kontaktów międzyludzkich, informacji, współdziałania w zakresie kultury oraz kształcenia w okresie od 1991 roku do 2022 roku. Ukazanie praktycznego wymiaru międzypaństwowej współpracy na linii Polska–Kazachstan stało się po uprzednim zbudowaniu przez autorów matrycy badanej kooperacji zawierającej liczne jej przykłady. Współpraca ta stanowi przykład zaangażowania obu partnerów w rozwój bliskich relacji i zaufania, tak niezbędnych w dobie wyzwań współczesnego świata.
Structural Networking of Contemporary Terrorist Organizations – Analysis of the Super-network of the Islamic State in Europe
(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2024) Wejkszner, Artur
This article attempts to address the issue of the evolution of the network organizational structure of the Islamic State in Europe. Its key components are indicated in the form of: micronetworks and macro-networks, as well as regional sub-networks composed of both types of structures. The super-network in Europe presented in the article is, on the other hand, part of the global terrorist hyper-network. The article also attempts to highlight the differences between
the central and peripheral nodes of the above structure; to identify key variables influencing the construction of various types of terrorist cells; and finally, to indicate the hierarchy of importance of individual European countries based on the criterion of the size and degree of operational activity of the jihadist sub-network (strategically important countries, tactically important countries, countries of no strategic and tactical significance).
W niniejszym artykule próbowano zająć się problematyką ewolucji sieciowej struktury organizacyjnej Państwa Islamskiego w Europie. Wskazano na jej kluczowe elementy składowe w postaci: mikrosieci i makrosieci oraz złożonych z obu typów struktur: regionalnych subsieci. Przedstawiona w artykule supersieć w Europie jest natomiast częścią globalnej hipersieci terro rystycznej. W artykule starano się też uwypuklić różnice pomiędzy centralnymi a peryferyjnymi węzłami powyższej struktury; zidentyfikować kluczowe zmienne mające wpływ na budowę różnych typów komórek terrorystycznych; wreszcie wskazać hierarchię ważności poszczególnych państw europejskich w oparciu o kryterium wielkości i stopnia operacyjnej aktywności subsieci dżihadystycznej (państwa strategicznie ważne, państwa taktycznie ważne, państwa bez znaczenia strategiczno-taktycznego).
Budget Security: Public Administration Mechanisms in Ukraine
(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2024) Svirko, Svitlana; Ksendzuk, Valentyna; Dzyubenko, Oleg
The article solves the problem of developing the mechanisms of public administration of budgetary security in Ukraine. The aim of this research is to develop a scientific, theoretical, and methodological foundation for managing budget security in public administration, helping to advance Ukraine’s public administration system in this area. The allocation of mechanisms of state management of budgetary security in Ukraine for specific blocks is substantiated: “Framesupporting mechanisms;” “Functional-nodal mechanisms;” “Social support mechanisms.” A model of the integral mechanism of public administration of budgetary security has been formed as a formalised representation of an inseparably united set of various mechanisms of public administration of the latter in a common outline of components. A model of normative provision of state management of budgetary security has been worked out, and the latter has been institutionalised in the context of subjects of direct and indirect guiding action. A hierar chical-coordination mechanism of state management of budgetary security has been built in the context of three types of managerial relations: subordination, coordination, re-ordination. A complex functional-nodal mechanism of public administration of budgetary security with an appropriate outline of components has been formed. A socio-psychological mechanism of state management of budgetary security has been developed in the context of such target instrumental segments: training, retraining, and self-training.
Artykuł porusza problem rozwoju mechanizmów administracji publicznej w zakresie bezpieczeństwa budżetowego na Ukrainie. Celem badania jest opracowanie naukowych, teoretycznych i metodologicznych podstaw zarządzania bezpieczeństwem budżetowym w adminstracji publicznej, co ma na celu usprawnienie systemu administracji publicznej Ukrainy w tym obszarze. Uzasadniono podział mechanizmów zarządzania państwowego bezpieczeństwem budżetowym na Ukrainie na konkretne bloki: “mechanizmy ramowo-wspierające”, “mechanizmy funkcjonalno-węzłowe”, “mechanizmy wsparcia społecznego.” Opracowano model integralnego mechanizmu administracji publicznej w zakresie bezpieczeństwa budżetowego jako sformalizowaną reprezentację nierozłącznie zjednoczonego zestawu różnych mechanizmów administracji publicznej we wspólnej strukturze komponentów. Stworzono model normatywnego zapewnienia zarządzania państwowego bezpieczeństwem budżetowym, który został zinstytucjonalizowany w kontekście podmiotów działania bezpośredniego i pośredniego. Zbudowano hierarchiczno-koordynacyjny mechanizm zarządzania państwowego bezpieczeństwem budżetowym w kontekście trzech typów relacji zarządczych: podporządkowania, koordynacji i re-koordynacji. Opracowano kompleksowy mechanizm funkcjonalno-węzłowy administracji publicznej w zakresie bezpieczeństwa budżetowego z odpowiednim zarysem komponentów. Rozwinięto mechanizm społeczno-psychologiczny zarządzania państwowego bezpieczeństwem budżetowym w kontekście takich segmentów instrumentalnych, jak: szkolenie, przekwalifikowanie, samokształcenie.
Między Warszawą a Watykanem. Analiza prawno-historyczna z okazji 30-lecia zawarcia konkordatu między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską
(Wydawnictwo Naukowe ArchaeGraph Diana Łukomiak, 2023-09) Klozak, Kacper
Dnia 28 lipca 2023 r. minie 30 lat od zawarcia konkordatu między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską. Choć do zawarcia tej umowy doszło w 1993 r., to faktycznie weszła ona w życie w 1998 r. Między tymi wydarzeniami miało miejsce przyjęcie nowej, dostosowanej do demokratycznego państwa prawnego Konstytucji RP z 1997 r., której art. 25 ust. 4. wprost wskazuje, że „stosunki między Rzecząpospolitą Polską a Kościołem katolickim określają umowa międzynarodowa zawarta ze Stolicą Apostolską i ustawy”. Celem niniejszego artykułu jest analiza prawna obowiązujących rozwiązań wynikających z konkordatu w oparciu o polską ustawę zasadniczą, dorobek doktryny i orzecznictwo. Choć artykuł ma charakter prawniczy, to nie sposób nie odnieść się do aspektów historycznych i politycznych zawarcia tej umowy międzynarodowej. Nie ulega bowiem wątpliwości, że konkordat z 1993 r. miał istotne znaczenie w dziejach III RP, a jedną z bohaterek i twarzą niniejszej umowy jest premier Hanna Suchocka.